امیر دادگر  

نمی‌توان یزد را شناخت مگر آن که با فرهنگ و تاریخ این خطه آشنا شد، و این امر میسر نیست مگر این که حوصله به خرج دهی و پای صحبت پیران شهر بنشینی و از آنان در مورد یزد پرسش کنی. حالا البته چند کتابی هم نگارش شده که به خوبی اوضاع اجتماعی شهر یزد را در 40 سال به تصویر کشیده است.

كتاب "خاطرات شازده حمام" نبشته محمد حسین پاپلی از آن دست کتاب‌هایی است که واقعیت‌های جغرافيايي، اجتماعي و مخصوصاً مردم‌شناسي این خطه را بین سالهای 1330 تا 1340 در قالب داستان‌هاي واقعي و ساده كه هر روز شاهد آن هستيم، بيان کرده است.

اولين داستان درباره "زنهاي بيوه و بچه هاي گرسنه" است كه طي آن دكتر پاپلي اوضاع اجتماعي و اقتصادي و فرهنگي شهر يزد را كه به نظر او نمونه‌اي از يك زندگي سنتي و دست نخورده چند هزار ساله بوده است، بيان مي‌كند و شرايط دشوار زندگي قشر عمده‌اي از جامعه آن روزي موطن خود و عقب‌افتادگي‌هاي مادي و ظلم و جورها و بي عدالتي‌ها و خرافات مذهبي و معتقدات و باورهاي تاريخي و مخصوصاً تفاوتهاي فاحش بين زن و مرد را در لابلاي خطوط داستان‌ها با بياني ساده و دلچسب و پر از واژه‌اي گويش محلي شرح مي‌دهد و در عين حال از ارائه سادگي و صداقت و پاكي و جوانمردي حاكم بر روابط انساني مردم فقير و كم درآمد شهر خود و اين كه چگونه اين عادات پسنديده با ورود مدرنيته تغيير ماهيت مي‌دهد، غافل نمي‌ماند.

دكتر پاپلي پنج ساله نشده كه او را به مكتب مي‌فرستند و در همان اوايل امر پدرش را از دست مي‌دهد و در نتيجه مادرش به رديف هفت زن بيوه كه در كوچه خانه او زندگي مي‌كردند، مي‌پيوندد. در اين بخش او به بهترين شكل مكتب‌خانه را كه قرنها تنها عامل تربيت اجداد ما بوده، شرح مي‌دهد. هنگامي كه مدرسه در يزد داير مي‌شود، او در كلاس اول مدرسه تا پايان دوره تحصيلات متوسطه وضع مدارس جديد و تحولات اجتماعي ناشي از معارف نوين را در قالب داستان‌هاي متعددي كه اغلب مربوط به زندگي خود او مي‌شود، مورد بحث و مقايسه قرار مي‌دهد؛ اين امر چنان با بيان دلچسب و توصيفي واقعي صورت می‌گیرد كه خواننده تصور مي كند شاهد فيلم مستندي است كه عاملين خبره و مطلع ساخته اند.
تمام داستانهاي كتاب با خاطرات سالهاي كودكي و نوجواني دكتر پاپلي آغاز مي‌شود و او نامها، نسبت‌هاي خانوادگي و پيوندهاي اجتماعي افراد را با دقت فوق‌العاده‌اي بيان مي‌كند و در بعضي موارد سرنوشت چهره‌هاي درخشاني را كه از ميان همان طبقه محروم سربرآورده و در دورانهاي بعد صاحب نام و نشان شده اند، پيگيري مي كند.
چنين است كه ما در يك داستان مي بينيم كه زري سلطان (ص134 كتاب) دخترك زيرك و معصومي كه در نوجواني به خاطر يك ناخوشي داخلي فداي معتقدات سنتي و خرافات حاكم بر محيط خود شده و تا پاي مرگ از عفت و عصمت خود دفاع مي كند و بي تقصير از جامعه رانده شده و مورد سخت‌ترين عتابها و سرزنشها و حتي كتك كاري‌هاي كشنده واقع مي گردد، در نهايت به دانشكده پزشكي دانشگاه پهلوي شيراز راه پيدا كرده و پس از اخذ درجه دكترا با يكي از استادان آمريكائي آن دانشگاه ازدواج و به آمريكا مهاجرت مي كند و در صف نوابغ ايراني مهاجر كه در دانشگاهها حائز مقامات والا مي شوند، او هم در ماساچوست نام و نشاني به دست مي آورد و باعث مي شود كه خويشان و وابستگان فقير او يكي بعد از ديگري از يزد به آمريكا مهاجرت كنند.

دكتر پاپلي به سادگي از كنار اين داستانها نگذشته و به عنوان يك استاد جعرافیا در هر مورد در قالب جملات ساده داستان مانند، به تبيين علمي واقعيت هاي تلخ و شيرين در چارچوب احكام جغرافيايي حاكم بر روابط انساني و محيط زيست در شرايط خاص جغرافيايي سرزمينهاي خشك و بياباني پرداخته و درصدد علت جويي و چاره انديشي برمي آيد و با مقايسه با شهرها و محيط هاي مساعدتر، پيشنهادهايي براي بهبود شرايط امروزي به دست مي دهد. او شرايط عمومي اجتماعي زمان نوجواني خود را "فرهنگ قنات" مي‌نامد و مراحل انتقال اين فرهنگ به فرهنگ مدرن و بعد از آن، فرهنگ فناوري و ارتباطات امروزي و پيامدهاي پسنديده و ناپسند آن را به نحو شايسته اي ارزيابي مي كند و دانشمندانه توصيه هايي ارائه مي دهد.
دکتر پاپلی در جمع نخبگان یزدی : یزدی هیچگاه جنگجو نبوده است

عضو شورای مرکزی انجمن جغرافی دانان جهان افزود: مناطقی مانند یزد از قدیم الایام چون مازاد تولید نداشته اند بنابراین در آنها فئودال ها و ملاکین بزرگ ظهور نیافته اند بلکه همه مردم مجبور به کار و تلاش برای بقاء خود بودند و مردم با دست خود روزی بدست می آورده اند.



یه گزارش پایگاه قلم نشست نوروزی انجمن نخبگان یزد با حضور دکتر محمد حسین پاپلی یزدی و اعضای این انجمن در محل پارک فناوری اقبال برگزار شد.

دکتر پاپلی در این جلسه به بررسی و کنکاشی درباب فرهنگ و هویت یزدی با توجه به جغرافیای خاص منطقه پرداخت. وی متذکر شد بررسی اخلاق مبتنی بر جغرافیا نباید ما را به یک نگاه جبرگرایانه و یا دترمینیستی از اخلاق و فهم آدمی سوق دهد بلکه شرایط جغرافیایی تنها فراهم کننده زمینه خاصی از اخلاق و هویت است.

عضو شورای مرکزی انجمن جغرافی دانان جهان افزود : مناطق کم آبی مانند یزد از قدیم الایام چون مازاد تولید نداشته اند بنابراین در آنها فئودال ها و ملاکین بزرگ ظهور نیافته اند بلکه همه مردم مجبور به کار و تلاش برای بقاء خود بودند. پاپلی گفت : مردم با کاردست و فکر خود روزی بدست می آورده اند و از این رو صنایع دستی در یزد به حد اعلای خود رسید و خانه ای نبوده که در آن دستگاه شعربافی نباشد. وی تاکید کرد : این خصیصه و فرهنگ نیز حتی در خانه های تجار وجود داشت. بنابراین فرهنگ کار و تلاش یکی از خصیصه های بنیادی هویت یزدی است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت : بعلت نبود علفزارهای وسیع، پرورش اسب یا گاو در یزد مقدور نبود و از آنجا که از اسب در جنگ ها استفاده می شد، یزدی ها هیچگاه مردمانی جنگجو نبوده اند. وی ادامه داد : به دلیل محصور بودن در دل کویر مورد تجاوز نیز قرار نگرفته اند. دکتر پاپلی نرم خو بودن، فرهنگ تساهل و تسامح را از دیگر خصوصیات یزدی ها دانست.
پاپلی در پایان گفت : چپاولگری فرهنگی است که در کشورهای جنگجو، یکی از ابزارهای اصلی درآمد محسوب می شود و امروزه خود را به صورت استعمار و استعمار نو نشان داده است. وی گفت : اما یزدی در طول تاریخ از آن بیزار و دور بوده است و نان خود را با کار خود بدست آورده است. از اینرو تاجر یزدی به تجارت محصولات صنایع دستی داخل استان به اقصی نقاط جهان می پرداخته است و می توان گفت از تجار امروزی بسیار جلوتر بوده است. وی تصریح کرد : اصل بقاء و اعتبار تجارت به صلح و صداقت است بنابراین صلحدوستی و راستگویی از دیگر خصیصه های مهم هویت یزدی است.



وی گفت : با توجه به این خصوصیت های یزدی، وارد دنیای مدرن شده ایم؛ دنیایی که اصل بر پول است و این مسئله در حال تخریب کردن هویت درخشانی است که پدران ما قرن ها با تلاش مستمر خود برای ما به یادگار گذاشته اند که یزدی در همه جا اعتبار دارد. محمد حسین پاپلی یادآور شد : حال باید بیندیشیم که چگونه در دنیای جدید باید وارد شد و فرهنگ اصیل خود را که مبتنی بر صلح، صداقت و کار است، حفظ نماییم.




بیوگرافی دکتر محمد حسین پاپلی یزدی

محمدحسین پاپلی یزدی (زاده ۱۳۲۷، یزد - )، جغرافیدان، محقق و نویسنده برجسته ایرانی است. وی بنیانگذار، مدیر مسوول و صاحب امتیاز فصلنامه تحقیقات جغرافیایی و اولین ایرانی دارنده جایزه انجمن جغرافیای فرانسه‌ است. وی سابقه تدریس در دانشگاه سوربن پاریس ، فردوسی مشهد و تربیت مدرس تهران را دارد. برخی آثار وی به عنوان منابع مهم در آزمونهای کارشناسی ارشد و دکتری رشته جغرافیا معرفی می‌شود.

دکتر پاپلی یزدی مهرماه تا اسفند ۱۳۶۸ بنا به دعوت (C.N.R.S) مرکز تحقیقات ملی فرانسه برای همکاری در پروژه اطلس ایران به فرانسه دعوت شد. وی در سال ۱۹۹۶ بعنوان عضو اصلی کمیسیون جغرافیای فرهنگی انجمن جغرافیدانان جهان انتخاب شد. این کمیسیون مجموعا ۱۰ نفر عضو دارد و سهم آسیا ۳ نفر است. پاپلی یزدی یکی از این ۱۰ نفر در دنیا و یکی از ۳ نفردر آسیا است.

او از مدافعان تشکیل اتحادیه کشورهای اسلامی است و پیشنهاد راه‌آهن سراسری بین کشورهای مسلمان را داده است.



دکتر محمدحسین پاپلی یزدی هم اکنون موسس، مدیر مسوول و صاحب امتیاز فصلنامه تحقیقات جغرافیایی است. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات جغرافیایی که توسط دکتر محمدحسین پاپلی یزدی بنیان نهاده شده، عملاً تنها مجله علمی- پژوهشی بخش خصوصی در ایران است که با هدف ارتقای سطح کیفی علم جغرافیا در ایران فعالیت می کند.

فعالیتهای علمی

از ۱۳۵۰ کارشناس گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد.

از سال۱۳۶۲ بعنوان استادیار در دانشگاه فردوسی مشهد.

از سال ۱۳۷۰ بعنوان دانشیار در دانشگاه فردوسی مشهد.

از سال ۱۳۷۸ استاد دانشگاه فردوسی مشهد.

مهر ماه تا اسفند ۱۳۶۸ بنا به دعوت (C.N.R.S) مرکز تحقیقات ملی فرانسه برای سرپرستی پروژه اطلس به فرانسه دعوت شد.

در سال ۱۹۸۱ انتخاب عنوان عضو مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (C.N.R.S)

تدریس در دانشگاه سوربن پاریس در سال ۱۹۹۰ بعنوان استاد مدعو.

در سال ۱۹۹۶ انتخاب بعنوان عضو اصلی کمیسیون جغرافیای فرهنگی انجمن جغرافیدانان دنیا. این کمیسیون کلا" ۱۰ نفر عضو دارد و سهم آسیا ۳ نفر است. پاپلی یزدی یکی از این ۱۰ نفر در دنیا و یکی از ۳ نفردر آسیا است.

مسافرت به ژاپن در سال ۱۹۹۰ بنا به دعوت دانشگاهها می جی و اوساکا.

سال ۱۳۶۵، بنیانگذار، مدیر مسوول و صاحب امتیاز فصلنامه تحقیقات جغرافیایی که تا بحال ۵۱ شماره آن چاپ شده است و وارد سیزدهمین سال خود شده است.





روی جلد کتاب اطلس ایران در فرانسهگردشگری (ماهیت و مفاهیم)، ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) - ۰۷ آذر، ۱۳۸۶

نظریه های توسعه روستایی، ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) - ۰۷ خرداد، ۱۳۸۶

نظریه های شهر و پیرامون، ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) - ۱۱ شهریور، ۱۳۸۶

مجموعه مقالات همایش بین المللی رویکرد فرهنگی به جغرافیا، جغرافیابستری برای گفتگوی تمدنها، مجموعه مقالات همایش بین المللی رویکرد فرهنگی به جغرافیا، جغرافیا بستری برای گفتگوی تمدنها، پدیدآورنده: محمدحسین پاپلی یزدی،ناشر: دانشگاه فردوسی مشهد - ۱۳۸۱

شاه عباس و پینه دوز، ناشر: پاپلی - ۱۳۸۳

خراسان، ژئوپولیتیک و توسعه، ناشر: پاپلی - ۱۳۸۳

خاطرات شازده حمام: گوشه ای از اوضاع اجتماعی شهریزد دهه ۴۰ - ۱۳۳۰، ناشر: پاپلی - ۳۰ تیر، ۱۳۸۴

مد، ثنا و ذکر خداوند در شاهنامه، به اهتمام محمدحسین پاپلی یزدی، ناشر: پاپلی - ۲۹ اردیبهشت، ۱۳۸۶

کوچ نشینی در شمال خراسان، تالیف دکتر محمد حسین پاپلی یزدی - ترجمه اصغر کریمی - آستان قدس

اطلس ایران، مشترک با محمود طالقانی، برنارد هورکارد و هوبر مازورک، پاریس ۱۳۷۷، ۱۹۲ ص، فرانسه.

فرهنگ آبادیها و مکانهای مذهبی کشور، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی بهمن ۱۳۶۷، ۶۳۹ ص.

مجموعه مقالات سمینار جغرافیا شماره ۱، به کوشش دکتر پاپلی یزدی، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس، اردیبهشت ۶۵، ص ۵۰۱.

مجموعه مقالات سمینار جغرافیا شماره ۲، به کوشش دکتر پاپلی یزدی، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس، آبان ۱۳۶۵، ص ۲۳۷.

مجموعه مقالات سمینار جغرافیا شماره ۳ ، به کوشش دکتر پاپلی یزدی، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس، آبان ۱۳۶۵، ص ۲۳۷.

مجموعه مقالات سمینار جغرافیا شماره ۲، به کوشش دکتر پاپلی یزدی، آستان قدس رضوی ۱۳۶۶.

شاخصهای جغرافیائی کشورهای جهان، پاپلی یزدی، حسن فرخی، جغرافیایی ماهوان

فغانستان - اقوام و کوچ نشینی، مجموع مقالات به کوشش دکتر محمد حسین پاپلی یزدی، ۳۰۰ ص، ۱۳۷۲، مشهد.

افغانستان - جنگ و سیاست، مجموع مقالات به کوشش دکتر محمدحسین پاپلی یزدی، ۲۵۰ ص، ۱۳۷۲.



[ویرایش] ترجمه‌ها

کوچ نشینان و شبانان، پدیدآورنده: گزاویه دو پلانول، محمدحسین پاپلی یزدی (مترجم)، ناشر: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) - ۱۳۸۳

قنات، اثر هانری کوبار، ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم - دکتر پاپلی یزدی، آستان قدس رضوی ۱۳۷۱.

جغرافیای فرهنگی، Paut Claval، ترجمه ابوالحسن سروقد مقدم- دکتر محمدحسین پاپلی یزدی.



مسوولیت‌ها

مدیر گروه جغرافیای دانشگاه مشهد (۱۳۶۵- ۱۳۶۲)

مدیر گروه جغرافیای بنیاد پژوهشهای اسلامی استان قدس رضوی (۷۰- ۱۳۶۳)

معاون بنیاد پژوهشهای اسلامی استان قدس رضوی (۶۳- ۶۵)

دبیر اجرائی سمینار بین المللی جغرافیای جمهوری اسلامی (۱۳۶۲)

عضو کمیته برنامه ریزی جغرافیا در ستاد انقلاب فرهنگی

عضو هیات تحریریه مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی (تا سال ۱۳۶۷)

عضو هیات تحریریه مجله رشد جغرافیا (تا سال ۱۳۶۷)

عضو هیات تحریریه مجله Abstract- Iranica

عضو هیات علمی مجلهCEMOTI CALLERS DETUDES SUR ۱. A MEDITRANNEE ORIENNTALE ET LE MONDE TURCO IRANIEN.

عضو کمیته ملی اقلیم ایران

عضو هیات مدیره انجمن جغرافیدانان ایران

منبع :یزدا

یزدفردا

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا